Hiểu rõ về DHA là gì đối với sức khỏe con người

Chúng ta đã từng nghe về DHA đâu đó qua tivi hay trên internet. Tuy nhiên không phải ai cũng có kiến thức đầy đủ để để hiểu về DHA và tầm quan trọng với sức khỏe con người. Vậy DHA là gì, vai trò của DHA đối với sức khỏe con người, cần bổ sung DHA như thế nào, hàm lượng cần thiết là bao nhiêu? Bài viết sau đây sẽ cung cấp các kiến thức cơ bản về DHA để bạn có thể tham khảo.

DHA là gì?

DHA là từ viết tắt của acid Docosahexaenoic, một acid béo thuộc nhóm omega 3. Vì vậy, trước khi hiểu về DHA chúng cần phải hiểu Omega 3 là gì.

DHA thuộc nhóm chất nào?

Nhóm Omega 3 là nhóm acid béo không no chứa nhiều nối đôi, chuỗi dài tới 18 đến 22 nguyên tử carbon. Cái tên omega 3 đã chỉ ra rằng, nối đôi đầu tiên  trong mạch là ở carbon số 3 tính từ gốc methyl của acid. Đây là những acid béo không no  rất cần thiết cho cơ thể. Bản thân chúng ta không thể tổng hợp và tạo ra omega 3 nên cách duy nhất chính là bổ sung các thực phẩm giàu omega 3 cho cơ thể. 

DHA thuộc nhóm omega 3 còn cùng với 2 acid béo phổ biến khác đó là Eicosapentaenoic acid (EPA) và Alpha lipoic acid (ALA).

Sự tổng hợp DHA trong cơ thể con người

ALA là acid thiết yếu vì bản thân cơ thể không tự tổng hợp được nó mà chỉ có thể cung cấp từ thức ăn. Trong khi EPA và DHA lại có thể được tạo thành từ ALA thông qua các phản ứng mất bão hòa trong cơ thể (thêm nối đôi và carbon). Tuy nhiên sự tạo thành EPA và DHA thực sự rất chậm, có giới hạn. Nó bị làm ảnh hưởng bởi các yếu tố như nghiện rượu, nghiện đường, stress, đái tháo đường, hạ huyết áp… Chính vì vậy nguồn thức ăn hay thực phẩm chức năng là những nguồn cung cấp duy nhất của omega 3.

DHA là một chất béo chính, chiếm tới 25% lượng chất béo trong não. 97% các omega 3 được tìm thấy trong não và 93% các omega 3 được tìm thấy trong võng mạc. Nó cũng là một thành phần quan trọng trong tim người.

Chiếm tỉ lệ cao trong chất xám của vỏ não cũng như trong  giác mạc, là thành phần nằm trong cấu trúc của hệ thống thần kinh trung ương, DHA được xem như viên viên gạch xây nên não bộ.

Vai trò của DHA đối với cơ thể

Trong mỗi giai đoạn phát triển, DHA luôn cần thiết để có một trái tim khỏe mạnh, bộ não nhanh nhạy và hệ miễn dịch hoàn thiện. Đặc biệt với thai nhi, trẻ em cũng như phụ nữ có thai, DHA có vai trò hết sức quan trọng.

Vai trò của DHA với thai nhi 

• DHA cho não bộ:

Chức năng và sự toàn vẹn của hệ thống thần kinh trẻ nhỏ có thể bị tổn thương vĩnh viễn do thiếu hụt các acid béo thiết yếu omega 3. 

• DHA tăng khối lượng xương:

Khoa học chứng minh rằng, DHA có sự liên hệ mật thiết với quá trình phát triển vòng đầu, cân nặng và chiều dài của thai nhi. Nó tham gia vào cấu tạo nên bộ khung xương cho trẻ đồng thời duy trì sự tăng khối lượng xương. Đồng thời giúp  làm giảm nguy cơ loãng xương bằng việc cân bằng hàm lượng Canxi,  tác động tới quá trình sản sinh và phát triển của tạo cốt bào.

Tác dụng của DHA với bà bầu

• DHA phòng ngừa đẻ non cho mẹ bầu.

• Chống các bệnh thường gặp, tăng cường khả năng miễn dịch đối với phụ nữ mang thai.

• DHA hỗ trợ tạo máu: DHA còn có tác dụng kích thích cơ thể mẹ bầu sản xuất nhiều hồng. Điều này giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu của thai nhi về oxy và dinh dưỡng cũng như cả về thể chất lẫn trí não. 

Vì thế, DHA là thành phần không thể thiếu của phụ nữ mang thai, cũng như trẻ sơ sinh đang trong giai đoạn phát triển đầu đời.

Vai trò của DHA với trẻ sơ sinh và trẻ đẻ non

Cần bổ sung đầy đủ DHA cho trẻ sơ sinh và trẻ đẻ non. Nguyên nhân là vì trẻ mới sinh chưa thể chuyển tiền tố DHA từ trong thức ăn vào cơ thể để thay thế cho sữa mẹ.

Với trẻ sinh non, trẻ sơ sinh chưa đủ 6 tháng tuổi cho trẻ bú mẹ trong 24 tháng đầu là phương pháp bổ sung DHA tốt nhất. Bởi vì sữa mẹ đã có đầy đủ lượng DHA cần thiết cho trẻ, giúp trẻ phát triển toàn diện.

Vai trò của DHA với trẻ nhỏ từ 1 đến 6 tuổi

Giai đoạn trẻ từ 1 đến 6 tuổi, việc bổ sung DHA là thật cần thiết.

DHA giúp phát triển và hoàn thiện chức của cơ quan mắt, hệ thần kinh. Từ 6 tuổi trở lên, khối lượng não bộ của trẻ không tăng trưởng nữa. Nếu thiếu DHA trong quá trình phát triển, chỉ số IQ của trẻ thấp hơn. Bên cạnh đó, trẻ dễ mắc các bệnh do miễn dịch cơ thể giảm sút. Chính vì vậy, bổ sung DHA giúp trẻ không những có cơ thể khỏe mạnh mà còn có một bộ não phát triển toàn diện . 

Vai trò của DHA với trẻ trên 6 tuổi

Từ 6 tuổi, trẻ bắt đầu khoảng thời gian học tập, não bộ của trẻ hoạt động nhiều hơn để có thể tiếp thu kiến thức. Bởi vậy việc bổ sung DHA đầy đủ giúp thời điểm này giúp trẻ tăng cường trí nhớ, sự tập trung và khả năng xử lý thông tin nhanh nhạy.

Vai trò của DHA đối với các đối tượng khác

• Bệnh nhân tim mạch: DHA làm giảm nguy cơ tử vong ở những người bị bệnh tim mạch do làm giảm hàm lượng triglycerid - máu, chống huyết khối, chống loạn nhịp tim và xơ vữa động mạch. 

• Viêm khớp dạng thấp: Bổ sung DHA có tác dụng loại trừ một số triệu chứng của bệnh. 

• Bệnh nhân viêm viêm đường tiêu hóa mạn tính hay các bệnh liên quan đến miễn dịch: DHA giúp dự phòng các trường hợp thứ phát. Bên cạnh đó, việc hấp thu  nhiều Omega 3 hỗ trợ làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh như ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư ruột kết.

 Người cao tuổi là nhóm đối tượng thường xuyên gặp phải các các bệnh về tim mạch, huyết áp cũng như các chứng mất ngủ hay quên. Việc sử  dụng các sản phẩm chứa DHA không chỉ giúp cải thiện cải thiện trí nhớ, mà còn cải thiện được các tình trạng bệnh trên.

Thiếu DHA sẽ gây ra hậu quả gì?

Với vai trò quan trọng của mình, khi cơ thể bị thiếu hụt lượng DHA cần thiết dẫn đến nguy cơ mắc nhiều bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

• Thiếu DHA gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, giảm trí nhớ  suy miễn dịch và tuần hoàn máu kém.

• Đối với phụ nữ mang thai, thiếu hụt lượng DHA cần thiết sẽ dẫn đến nguy tiền sản giật, nguy cơ sinh non. Đồng thời có nguy cơ trầm cảm sau sinh và các vấn đề về xương khớp, miễn dịch, tạo máu.

• Sự thiếu hụt DHA làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ  miễn dịch của trẻ và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp , đồng thời cũng làm hạn chế mức độ phát triển não bộ của trẻ. 

Bổ sung thừa DHA có sao không?

Nhận thấy được vai trò và công dụng hữu ích của DHA, vài người đã sử dụng một lượng lớn thực phẩm cung cấp DHA khi mà họ chưa nhận định rằng cơ thể đang thừa hay thiếu.

Việc bị thừa DHA cũng tạo ra các biểu hiện gần tương tự như việc thiếu DHA. DHA được nạp vào trong cơ thể qua thực phẩm và thực phẩm chức năng, khi cung cấp quá nhiều DHA cơ thể trẻ không thể “tiêu hóa được”. Khi không được đào thải ra bên ngoài sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe, đặc biệt đối với trí não. Thừa DHA dẫn đến khả năng gây tổn thương tế bào não.

Hàm lượng DHA cần thiết là bao nhiêu, uống khi nào?

Nhiều nước trên thế giới đã đưa ra các khuyến cáo cần thiết về hàm lượng DHA phù hợp với lứa tuổi và tình trạng cơ thể. Dưới đây là bảng hàm lượng DHA tham khảo đến từ Quốc Tế và Hoa Kỳ.

 Khi sử dụng các thực phẩm chức năng chứa DHA chúng ta cần chú ý đến thời điểm sử dụng trong ngày cũng như khi nào cần sử dụng. Có thể sử dụng DHA trong ăn hơn lúc đói vì các chất bổ sung DHA dễ dàng dung nạp cùng với thức ăn và hấp thu tốt hơn. Nguyên nhân là vì chất béo đã kích thích các enzym lipase hoạt động, giúp phân hủy và hấp thu chất béo.

Bên cạnh đó, việc  bổ sung DHA cho phụ nữ mang thai,  trẻ sơ sinh cũng cần chú ý về tháng tuổi của trẻ để có thể bổ sung hợp lý. Như với các mẹ bầu, 3 tháng giữa thai kỳ là thời điểm cần bổ dung hàm lượng DHA nhiều nhất.

Nguồn bổ sung DHA

 DHA được bổ sung thông qua bữa ăn hằng ngày và các thực phẩm chức năng.

Các nguồn thực phẩm hằng ngày giúp bổ sung nhiều DHA mà chúng ta có thể lựa chọn như: 

•  Lòng đỏ trứng: Chứa một lượng DHA và choline lớn, tốt cho sự phát triển cảu thai nhi và trẻ nhỏ.  Chỉ nên sử dụng trứng đã được nấu chín, không nên sử dụng lòng đào hay ăn sống.

•  Sữa: Là nguồn thực phẩm từ động vật giàu DHA. Trên thi trưởng cũng có rất nhiều sản phẩm sữa bột bổ sung DHA, nhất là các loại sữa cho phụ nữ mang thai.

• Cá: Cá thu, cá quả, cá hồi, cá ngừ, c… là các loại cá nhiều DHA, tuy nhiên mẹ bầu không nên bổ sung quá nhiều để tránh nạp lượng lượng thủy ngân tồn dư trong cá biển.

• Rau xanh: các loại rau như cải bắp, súp nơ, cái xoong... đây cũng là các thực phẩm giàu DHA, đồng thời cung cấp nhiều chất xơ và vitamin hỗ trợ dinh dưỡng cho cơ thể.

• Hải sản: Tôm, cua, mực… là các loại hải sản rất giàu DHA, canxi được ưa chuộng hiện nay. Tuy nhiên mẹ bầu cũng cần chú ý không sử dụng quá nhiều vì khả năng nhiễm độc thủy ngân, nhất là 3 tháng đầu thai kỳ. Theo khuyến cáo, mẹ bầu chỉ nên bổ sung tối đa 300 gram hải sản trong một tuần.

• Các loại hạt: Một trong những thực phẩm chứa hàm lượng DHA cao phải kể đến các loại hạt như óc chó, hạt điều, hạnh nhân… Có thể chế biến hạt thành món ăn hằng ngày hoặc chế thành các loại sữa.

Bên cạnh thực phẩm hằng ngày, các thực phẩm chức năng như viên uống chứa DHA đang là lựa chọn phổ biến của nhiều người. Ưu điểm của chúng là dễ sử dụng, tiện dụng, cung cấp lượng DHA cần thiết cho cơ thể trong mỗi đơn vị viên. Với những người không có thể bổ sung đủ  DHA từ thực phẩm như các mẹ bầu hay nghén, người có kén ăn, chậm hấp thu thì việc sử dụng các viên uống DHA giải pháp hiệu quả.

Mong rằng qua bài viết này, các bạn có thể hiểu thêm về tầm quan trọng của DHA là gì đối với sức khỏe cũng như lựa chọn được cho mình các sản phẩm để bổ sung lượng DHA đầy đủ cho cơ thể.